लोकमान्य टिळक मराठी निबंध Essay on Lokmanya Tilak in Marathi: लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक हे भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याचे एक प्रमुख नेते होते. त्यांची लढाऊ चेतना, विचारधारा, धैर्य, बुद्धिमत्ता आणि अटल देशभक्ती यासाठी ते ओळखले जातात.
“स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध अधिकार आहे आणि तो मी मिळवणारच” या सिंह गर्जनेने टिळकांनी लाखो भारतीयांना स्वातंत्र्यासाठी प्रेरित केले. त्यांच्या जीवनाची आणि कार्याची कथा भारतीय इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण अध्याय आहे.
लोकमान्य टिळक मराठी निबंध Essay on Lokmanya Tilak in Marathi
जन्म आणि कुटुंब
बाळ गंगाधर टिळकांचा जन्म २३ जुलै १८५६ रोजी महाराष्ट्रातील रत्नागिरी जिल्ह्यात चिखली या गावी झाला. ते एका मध्यमवर्गीय ब्राह्मण कुटुंबात जन्मले होते. त्यांच्या वडिलांचे नाव रामचंद्र गंगाधरपंत टिळक आणि आईचे नाव पार्वतीबाई होते. त्यांच्या वडिलांनी त्यांना संस्कृत, मराठी आणि गणिताचे उत्तम ज्ञान दिले. टिळकांचे शिक्षण पुण्यात सुरु झाले. त्यांचे वडील गंगाधरपंत हे शिक्षक होते आणि त्यांनी टिळकांना घरीच प्राथमिक शिक्षण दिले.
शिक्षण
टिळकांनी १८६६ मध्ये पुण्याच्या एका शाळेत प्रवेश घेतला. ते खूप आशादायक विद्यार्थी होते आणि त्यांच्या बुद्धिमत्तेने शिक्षक, आई-वडील यांचा अभिमान वाढवला. १८७१ मध्ये, वयाच्या १५ व्या वर्षी टिळकांचे सत्यभामाबाई नावाच्या मुलीशी लग्न झाले. त्यांनी डेक्कन कॉलेजमधून कला शाखेचे शिक्षण घेतले आणि गणितामध्ये प्रथम श्रेणी मिळवली. त्यानंतर त्यांनी एलएलबीची परीक्षा उत्तीर्ण केली.
राजकीय प्रवासाची सुरुवात
टिळकांनी १८८० मध्ये राजकारणात प्रवेश केला. त्यांनी वासुदेव बळवंत फडक्यांच्या मदतीने ब्रिटीश सरकारविरूद्ध बंडखोरी केली. त्यांनी पुण्यात न्यू इंग्लिश स्कूलची स्थापना केली आणि आपल्या शैक्षणिक कार्याला सुरुवात केली. १८८१ मध्ये त्यांनी ‘केसरी’ आणि ‘मराठा’ ही दोन वृत्तपत्रे प्रकाशित करण्यास सुरुवात केली. या वृत्तपत्रांच्या माध्यमातून त्यांनी जनतेमध्ये स्वातंत्र्याबद्दल जागरूकता वाढवली आणि ब्रिटीश सरकारच्या अन्यायाची जनतेला जाणीव करून दिली.
शैक्षणिक आणि सामाजिक कार्य
टिळकांनी डेक्कन एज्युकेशन सोसायटी आणि फर्ग्युसन कॉलेजची स्थापना केली. त्यांनी महाराष्ट्रात गणपती महोत्सव आणि शिवाजी जयंती सुरू करून लोकांना एकत्र आणले आणि ऐक्याचा संदेश दिला. त्यांनी बालविवाह रोखण्यासाठी आणि विधवा पुनर्विवाहाला प्रोत्साहन देण्यासाठी लोकांना प्रेरित केले. त्यांच्या सामाजिक कार्यामुळे ते एक महान समाज सुधारक मानले जातात.
तुरुंगवास
१८९७ मध्ये टिळकांवर जनतेला ब्रिटिशांविरोधात भडकवण्याचा आरोप लावण्यात आला आणि त्यांना दीड वर्ष तुरुंगवासाची शिक्षा सुनावली. १९०६ मध्ये त्यांना देशद्रोहाच्या आरोपाखाली कारावासाची शिक्षा झाली आणि मंडालेच्या तुरुंगात ठेवण्यात आले. त्यांनी येथे वाचन आणि लिखाण करण्यात आपला वेळ घालवला. त्यांनी ‘गीतारहस्य’ हा ग्रंथ येथेच लिहिला.
स्वातंत्र्य चळवळीतील भूमिका
टिळकांनी स्वदेशी चळवळ सुरू केली आणि लोकांना आपल्या अधिकारांसाठी लढण्याचे आवाहन केले. त्यांनी भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेसमध्येही सहभाग घेतला आणि पुणे म्यूनिसिपल कौंसिलचे सदस्य म्हणूनही कार्य केले. टिळकांनी गणेशोत्सव आणि शिवजयंती उत्सवादरम्यान लोकांना एकत्र आणून संघटीत करण्याचे कार्य केले.
निधन
८ जून १९१४ रोजी टिळकांची सुटका झाली. त्यांच्या सुटकेनंतरही त्यांनी देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी कार्य सुरू ठेवले. परंतु १ ऑगस्ट १९२० रोजी वयाच्या ६४ व्या वर्षी टिळकांचे निधन झाले. त्यांच्या निधनाने भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत एक मोठी पोकळी निर्माण झाली.
उपसंहार
लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक हे भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याचे एक आदर्श होते. त्यांच्या कार्यामुळे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीला एक नवा बळ मिळाला. त्यांचे जीवन आणि कार्य भारतीय इतिहासात एक प्रेरणादायी अध्याय आहे. त्यांच्या स्मृतीला आमचे भावपूर्ण अभिवादन!
तर मित्रांनो, लोकमान्य टिळक मराठी निबंध Essay on Lokmanya Tilak in Marathi Language तुम्हाला आवडला असेल तर तुम्ही हा निबंध तुमच्या मित्रांसोबत सुद्धा Share करू शकता. धन्यवाद.
